Myriam Vancraeynest: “Wat ik heerlijk vind aan meespelen is de groep die zich vormt”

Wanneer ik Myriam Vancraeynest een mailtje stuur met de vraag of ik haar mag interviewen over haar voorliefde voor theater, laat ze me weten dat ze erg druk is maar me snel zal bellen. Nog geen uur later heb ik haar aan de lijn. Als antwoord op mijn uitleg over deze nieuwe reeks stelt ze nuchter vast: ‘Dan zoeken jullie mij!’. Ik bezoek Myriam bij haar thuis, op wandelafstand van het station in Kortrijk.

Wil je jezelf voorstellen? Wie ben je, wat doe je in het dagelijks leven?

“Ik ben Myriam Vancraeynest. Ik heb mijn hele leven les gegeven, Engels en Nederlands, op een ASO school hier in Kortrijk. Voor Nederlands staat in het 6e jaar altijd Dramatiek op het programma. Dat begint bij de oude Grieken en Romeinen, maar ik dacht: die mensen moeten ook weten wat er nu gebeurt aan theater! Dus voortaan ging ik naar alles kijken hier in Kortrijk, met in mijn achterhoofd steeds de vraag: wat zou voor de leerlingen interessant zijn? Ik moet erbij vertellen dat ik al een aantal jaren met pensioen ben, zestien jaar om precies te zijn. Mijn leeftijd, moet ik die ook vertellen? (lacht) In juli word ik zevenenzeventig. Het is iets waarmee ik eigenlijk niet echt bezig ben, met leeftijd.”

“Ik zie nu nog weleens oud-leerlingen in het theater zitten. Ik ga niet zeggen dat het mijn verdienste is dat ze daar zijn, maar… Het zou zomaar kunnen!”

Is je liefde voor theater begonnen op de school waar je les gaf?

“Absoluut. De leerlingen gaven ieder jaar een voorstelling waar ik als leerkracht Nederlands bij betrokken was. Normaal gesproken stond ik langs de zijlijn, maar één keer heb ik meegespeeld, bij Mariken van Nieumeghen. Ik was de boze tante van Marieke, die haar wegstuurde zodanig dat ze in de klauwen van de duivel terechtkwam. Niemand van de leerlingen wilde die rol spelen, want het was echt een heel boos mens. (lacht) Vanaf het moment dat ik lesgaf, had ik ieder jaar een abonnement op de schouwburg in Kortrijk. Er waren schoolvoorstellingen, maar ik vond dat de zesdejaars gewoon 's avonds moesten gaan, onder de mensen, een gewoon publiek. Mijn bedoeling was om ze warm te maken om ook na school naar het theater te blijven gaan.”

Is dat dan gebeurd?

“Dat weet ik eigenlijk niet. Ik zie nu nog weleens oud-leerlingen in het theater zitten. Ik ga niet zeggen dat het mijn verdienste is dat ze daar zijn, maar… Het zou zomaar kunnen!”

Gaandeweg het gesprek begint het me te dagen dat de gedrevenheid waarmee Myriam over haar vroegere docentschap vertelt doorsijpelt in al haar bezigheden. Sinds haar pensioen speelde ze op vrijwillige basis mee in verscheidene producties (waaronder Muur van Inne Goris, Wandelen op de Champs-Elysées van FC Bergman en Zoutloos van Studio Orka). Daarnaast staat ze in voor de Engelse vertalingen voor de website van het NEXT Arts Festival in Kortrijk, is ze lid van Compañeros (testpubliek voor residenten) bij Kunstencentrum BUDA, heeft ze als vrijwilliger bij de OXFAM bookshop in Kortrijk de verantwoordelijkheid over de Nederlandstalige fictie, geeft ze inleidingen voor voorstellingen in de schouwburg van Kortrijk, is ze heus niet te beroerd om als model mee te lopen in het defilé van een vriendin van een van haar zonen die aan de modeacademie studeert én leest ze in opdracht van de vrijzinnige organisatie Huis van de Mens voor op huwelijken en begrafenissen.

“Door mijn pensioen kon ik beginnen doen wat ik echt graag deed: theater spelen. Dat is heel klein begonnen met een voorstelling met Wim Willaert en Gerda Dendooven: Moeder. Ik ging op auditie voor een eenmalige voorstelling op Moederdag. Tijdens de voorstelling zat daar Tom Dupont in het publiek. Tom Dupont is degene die het sociaal-artistiek wijkproject in Antigone regisseerde toen. Hij kwam achteraf naar me toe en zei: ‘Myriam, als je zin hebt om nog eens iets te doen, kom dan naar de repetities van het wijkproject.’ Dat heb ik gedaan, en vervolgens heb ik daar drie jaar na elkaar in meegespeeld. Vanaf dan is alles beginnen rollen.”

Heb je ook weleens een lege dag?

Ja, in augustus bijvoorbeeld, dan gebeurt er niet veel. (lacht)

© Samuel Pennynck

Waarom hou je zo van theater en dans?

(denkt lang na) “Wat ik heerlijk vind aan meespelen is de groep die zich vormt. Al de mensen die je leert kennen, samen repeteren, met iedereen praten. Ik vind het bijna nog leuker om zelf mee te spelen dan te gaan kijken. En waarom ik zo van naar voorstellingen kijken hou? Misschien, ja, omdat er ook een vorm van sociaal contact is. Ik ben alleen en ik ga altijd alleen naar het theater. Maar ik ken alle mensen die daar zijn natuurlijk. Achteraf in de bar praten we met elkaar over wat we gezien hebben. Je ziet iets waardevols – of minder waardevol, het kan soms ook tegenvallen, maar dan praat je daarover.”

“Wat ik heerlijk vind aan meespelen is de groep die zich vormt. Al de mensen die je leert kennen, samen repeteren, met iedereen praten. Ik vind het bijna nog leuker om zelf mee te spelen dan te gaan kijken.”

Reis je het hele land door om voorstellingen te zien?

“Ik zit vooral in Kortrijk maar ik ga ook naar Gent, VierNulVier, ik ga naar Brugge, naar het Concertgebouw, naar Brussel… Naar Antwerpen ben ik ook geweest, naar de opera. De vraag is altijd: kan ik op tijd naar huis, hoe laat is de laatste trein?”

En ben jij iemand die een theaterseizoen vooruit plant?

“Ja. Ik heb nu al stress omdat ik naar de repetitie moet op de dag dat het programma van de schouwburg in verkoop gaat. Het zal wel niet meteen uitverkocht zijn, maar toch. Ik ga ook ieder jaar naar Theater Aan Zee, heel de periode verblijf ik in Oostende. Ik zie meer dan 20 voorstellingen in 10 dagen tijd.”

Herinner je je de eerste voorstelling die je ooit zag?

“Hoogstwaarschijnlijk iets van Shakespeare. Hij was – en is nog steeds – een van mijn favoriete auteurs en in de schouwburg speelden ze verschillende stukken van hem. Ik herinner me Romeo & Julia (1988) van KVS in regie van Dirk Tanghe. Het was een experimentele uitvoering. De twee clans tegenover elkaar rond een zwembad. Ik vond het fantastisch.”

“Romeo en Julia” – Foto KVS

En wat is het laatste dat je gezien hebt?

“Outsider, een monoloog van Laika. Net daarvoor heb ik Fight Night van Ontroerend Goed nog eens gezien. En wat nog? Want ik ga wel wekelijks. (denkt na) Ik ga eens in mijn agenda kijken. (pakt haar agenda) Oh ja! Ik ben vrijdag naar een dansvoorstelling gaan kijken. In Brussel was Europalia, en daar was een heel spektakel van Anna Teresa de Kearsmaker, Drumming, met drie scholen die dansten. Buiten op het Beursplein. Prachtig. En in Antigone heb ik het wijkproject net gezien, Het begon als een mooi verhaal. Eigenlijk had ik graag meegedaan, maar ik ben bezig met de repetities voor de herneming van Mein Gent (laGeste, red.), waar 70 figuranten aan meedoen. Allemaal Gentenaren, ik ben de enige van Kortrijk.”

“Sinds mijn pensioen rol ik zo van het een in het ander.”

Heeft meedoen met theater de manier waarop je naar theater kijkt beïnvloed?

“Ja, dat wel. Mijn vrienden zeggen dat ik kritischer ben geworden (lacht). Ik heb niet de pretentie om te zeggen dat ik een grote actrice ben, maar ik zie wel wanneer het goed is.”

Zijn er voorstellingen die een onvergetelijke indruk op je hebben gemaakt?

“WitRoodZwart: De Wederopbouw van het Westen van De KOE (een trilogie uit 2013, red.). Ik heb die na elkaar gezien op Theater Aan Zee, ik vond dat formidabel. Opening Night van De Hoe was het beste van mijn seizoen dit jaar.”

WitRoodZwart, De KOE © Koen Broos

Wat zijn je ambities voor de toekomst qua spelen?

“Sinds mijn pensioen rol ik zo van het een in het ander. Het kan zijn dat dat ergens ook gaat stoppen. Want ze moeten qua casting echt wel een oudere vrouw nodig hebben. Misschien doe ik in Antigone volgend jaar nog eens mee met het wijkproject, wie weet.”

De dag na onze ontmoeting ontvang ik een mailtje van Myriam waarin ze zegt dat ze nog vergat te melden welke sporten ze beoefent: zwemmen in het zwembad achter de deur, fietsen, Pilates, core stability en hedendaagse dans. “Om de fysiek in vorm te houden!” Ook verontschuldigt ze zich omdat ze uit louter enthousiasme vergat om me een kopje koffie aan te bieden. We spreken af om dat samen goed te maken op Theater Aan Zee.

Myriam is 8-17/07 te zien in Mein Gent in VierNulVier (Gent).

Ken of ben jij iemand die zeker niet in deze serie mag ontbreken? Stuur een mailtje naar: simon@e-tcetera.be