17/06/2024

Van de Grote Boze Wolf tot schrikwekkende wilgen en Frankensteins noordpoolgebied – de literatuur barst van de verwijzingen naar monsterlijke Natuur. Het lijkt een menselijke dwanghandeling te zijn om de meer-dan-menselijke omgeving in diens meest duistere hoedanigheid weer te geven. De Natuur is ons even intiem vertrouwd als gruwelijk vreemd. Hoewel we er voortdurend door worden omringd zijn we ook geneigd ons ervan te onderscheiden. In die zin is het domein van het meer-dan-menselijke fundamenteel Unheimlich: huiveringwekkend in haar dubbelzinnigheid.

“The eeriness of this lonely island, set among a million willows, swept by a hurricane, and surrounded by hurrying deep waters, touched us both, I fancy. Untrodden by man, almost unknown to man, it lay there beneath the moon, remote from human influence, on the frontier of another world, an alien world, a world tenanted by willows only and the souls of willows. And we, in our rashness, had dared to invade it, even to make use of it!” – Algernon Blackwood, The Willows

EcoGothic werd een dik decennium geleden verwekt tijdens de paring van de Gothic met ecokritiek. Als literair-culturele stroming én kritische studie tracht het de Natuur van haar meest duistere zijde te belichten. De ecoGothic brengt de menselijke angsten rond de verhouding tot de meer-dan-menselijke omgeving in kaart. Preciezer gezegd houdt het zich bezig met de narratieven, beelden en symbolen die de meer-dan-menselijke Natuur tot “monster” maken in kunst- en cultuurvormen. Deze maken deel uit van een discours waarbinnen de natuurlijke omgeving wordt voorgesteld als boosaardig, dreigend en demonisch. Zo verwordt de Natuur zelf tot personage: een antagonist van de menselijke spelers in het verhaal.

We hebben het hier in de eerste plaats over angst. Niet alleen bestudeert de ecoGothic angsten die van alle tijden lijken te zijn, maar ook de unieke angsten die in onze huidige tijd oprijzen. Binnen de context van de ecologische crisis lijkt de Natuur zelf een Gothic-gestalte aan te nemen: de gevolgen van ons destructieve gedrag worden steeds zichtbaarder. Ze komen in de vorm van verrotting en versmelting, degeneratie van de grond en het uitsterven van soorten. De Natuur is niet langer slechts de macabere setting van, of het monsterlijke karakter in horrorverhalen. De horror van de klimaatcrisis is vandaag overal om ons heen.

In het volgende winternummer van Deus Ex Machina exploreren we de ecoGothic als een kritische lens die scherpstelt op de menselijke angsten voor en rondom de meer-dan-menselijke Natuur, specifiek in tijden van klimaatcrisis. We laten schrijvers aan het woord die de Natuur in beeld brengen op gruwelijk griezelige wijze. Het is evenwel geen zuiver negatief verhaal: dreiging, dood en donkerte maken immers ruimte voor regeneratie. In dit nummer onderzoeken we hoe de Natuur, als onpeilbaar schrikwekkend weergegeven, weer als ontzagwekkend aan ons kan verschijnen. Hoe kan de ecoGothic een kanarie in de koolmijn zijn? Kan het doorheen het blootleggen van angsten wijzen op de dringende nood aan alternatieven, zowel voor onze beelden van en verhalen over, als voor onze relatie met de meer-dan-menselijke Natuur?

Voel je je geïnspireerd? Kom dan mee wroeten in het onderaardse rijk van de ecoGothic en schrijf een tekst tegen ten laatste 26 augustus 2024. Stuur je inzending naar poezie.dem@gmail.com of proza.dem@gmail.com. Gothic fictie, essayistische speculatie, klimaatfictie of dystopie: elke literaire benadering is welkom! We werken met een bovengrens van 3 gedichten voor poëzie (of maximum 1000 woorden) en 1500 woorden voor proza of andere vormen van doorlopende tekst. Er is bovendien een vergoeding voorzien van 40 euro per Deus-pagina (afhankelijk van de lay-out). Op basis van de inzendingen zal de redactie een selectie maken die vervolgens zullen worden gepubliceerd in het aankomende winternummer over ecoGothic (december 2024).

Disclaimer: bij onvoldoende hoge kwaliteit van de inzendingen behoudt de redactie zich het recht voor om niet over te gaan tot publicatie.

Delft diep in het donkere bos. Kijkt naar hoe de rivier uit haar voegen barst. Barst uit de uwe. Overtreed grenzen. Knoopt eindes aan elkaar. Griezelt ende grolt. Houd op tijd op met lachen…

Geschreven door Luna Schuddinck, 17/06/2024.